«Στόχος ενός δίκαιου και εξορθολογισμένου σωφρονιστικού συστήματος είναι η αποτροπή της υποτροπής των αποφυλακισθέντων κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από την επανένταξη, κοινωνική, επαγγελματική και ψυχολογική», επεσήμανε η βουλευτής ν. Λάρισας της ΝΔ κ. Στέλλα Μπίζιου στην εισήγησή της προς την Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Σωφρονιστικού Συστήματος και Λοιπών Δομών Εγκλεισμού Κρατουμένων.
Η Λαρισαία βουλευτής αρμόδια για τη σύνταξη της ετήσιας έκθεσης της επιτροπής με θέμα την επανένταξη των κρατουμένων, παρουσιάζοντας την ενώπιον της Επιτροπής, επεσήμανε, μεταξύ άλλων τα εξής:
Το άρθρο 80 των Στοιχειωδών Κανόνων για τη μεταχείριση των κρατουμένων, εστιάζει, δίνοντας μεγάλη βαρύτητα στην κοινωνική επανένταξη των κρατουμένων, σε προγράμματα που προετοιμάζουν τους κρατουμένους για τη ζωή τους μετά την αποφυλάκιση. Αναφέρει ότι «από την έναρξη της ποινής ενός κρατούμενου, πρέπει να υπάρξει μέριμνα για το μέλλον του μετά την απελευθέρωσή του».
Σε εθνικό επίπεδο, στον ισχύοντα Σωφρονιστικό Κώδικα της χώρας προβλέπεται, εντός των καταστημάτων κράτησης «εν γένει μόρφωση, άθληση, πολιτιστικές δραστηριότητες και δημιουργική απασχόληση» των κρατουμένων.
Υπό την εποπτεία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη λειτουργεί ο φορέας μετασωφρονιστικής μέριμνας «ΕΠΑΝΟΔΟΣ», ο οποίος παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες που αφορούν ψυχοκοινωνική υποστήριξη και ενδυνάμωση, νομική στήριξη και συμβουλευτική απασχόληση και επιχειρηματικότητας.
Επίσης μέσα από συνέργειες με άλλους φορείς παρέχει πρακτική υποστήριξη στην διαδικασία ένταξης των αποφυλακισθέντων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το πρωτόκολλο συνεργασίας με τον διοικητή της Δ.ΥΠ.Α. (πρώην ΟΑΕΔ) που αφορά στη λειτουργία εργαστηρίου επιμόρφωσης αποφυλακισμένων στα θέματα της μηχανολογίας.
Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και η Γ.Γ. Αντεγκληματικής Πολιτικής στα πλαίσια της μετασωφρονιστικής μέριμνας και επανένταξης, σχεδιάζει δράσεις μετασωφρονιστικής μέριμνας εντός των Καταστημάτων Κράτησης και προωθεί συνεργασίες με φορείς για ευαισθητοποίηση της κοινότητας στο θέμα της κοινωνικής και επαγγελματικής επανένταξης αποφυλακισμένων ατόμων.
Ειδικά για τα προγράμματα επαγγελματικής και αγροτικής επιμόρφωσης, παράδειγμα εργασιακής εξειδίκευσης με σκοπό την επανένταξη, είναι η παροχή εργασίας στις αγροτικές φυλακές, όπου η εργασία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας.
Επίσης, στους σχεδιαζόμενους βασικούς στρατηγικούς στόχους για την ενίσχυση της αγροτικής επαγγελματικής επιμόρφωσης των κρατουμένων συμπεριλαμβάνονται συνεργασίες με δημόσιους ή μη φορείς και την κοινωνία των πολιτών, με γενικότερο στόχο την εν γένει διευκόλυνση της άντλησης και διάχυσης βιοτεχνικής γνώσης στην υπηρεσία και στα αγροτικά καταστήματα κράτησης, καθώς και την εκπαίδευση κρατουμένων και γεωτεχνικού προσωπικού.
Μάλιστα πέρυσι ξεκίνησε ένα νέο πιλοτικό πρόγραμμα που υλοποιείται από τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, σε συνεργασία με τη Γ.Γ. Αντεγκληματικής Πολιτικής που δίνει σε κρατούμενους των αγροτικών φυλακών της χώρας τη δυνατότητα να αποκτήσουν νέες δεξιότητες που σχετίζονται με την πρωτογενή παραγωγή.
Ένα φαινόμενο που παρατηρείται σε μεγάλο ποσοστό των εγκλείστων σε καταστήματα κράτησης είναι ότι δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εννιάχρονη εκπαίδευση και αυτό αφορά κυρίως άτομα που ανήκουν σε χαμηλά οικονομικά στρώματα ή προέρχονται από ένα φτωχό πολιτιστικό περιβάλλον.
Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, το 1997, σε σύνολο περίπου 9.000 κρατουμένων, οι αναλφάβητοι αποτελούσαν το 9,4 % ενώ οι υπότροποι της ίδιας κατηγορίας έφταναν το 74% του συνόλου των υπότροπων.
Κεντρικό λοιπόν ρόλο στην επανένταξη των αποφυλακισμένων στην κοινωνική πραγματικότητα επιτελεί η εκπαίδευση. Στο πλαίσιο αυτό, η λειτουργούν εκπαιδευτικές μονάδες εντός των φυλακών και υλοποιούνται προγράμματα επιμόρφωσης, απασχόλησης και κατάρτισης σε συνεργασία με συναρμόδια υπουργεία και φορείς.
Τυπική Εκπαίδευση Πρωτοβάθμια ή Δευτεροβάθμια παρέχεται σε 10 Καταστήματα Κράτησης ενώ στις φυλακές της χώρας λειτουργούν Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, με σκοπό την ολοκλήρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης των ενηλίκων κρατουμένων ενώ λειτουργούν και Δημόσια Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης.
Ειδικά τα ΣΔΕ δίνουν την ευκαιρία σε ενήλικες κρατούμενους να πάρουν απολυτήριο ισότιμο με εκείνο του Γυμνασίου. Τα Σχολεία στις Φυλακές προσφέρουν στους κρατούμενους την ευκαιρία όχι μόνο να αποκτήσουν μόρφωση, αλλά κυρίως να ανακαλύψουν τα ταλέντα τους, να πιστέψουν στις ικανότητές τους και σε μια ζωή μακριά από την παραβατικότητα.
«Ένα Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας, λειτουργεί στις φυλακές της Λάρισας με πολύ επιτυχημένα αποτελέσματα. Μάλιστα, ορμώμενοι από την επιτυχία αυτού του σχολείου οι υπεύθυνοι του προγράμματος έχουν προτείνει και την λειτουργία ΕΠΑΛ εντός των φυλακών Λάρισας.
Η εργασιακή και κοινωνική ένταξη και επανένταξη αποφυλακισμένων ατόμων αποτελεί διαχρονικά ένα μείζον ζήτημα των σωφρονιστικών πολιτικών τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς και η εργασία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι ενός ανθρωποκεντρικού σωφρονιστικού συστήματος, διότι αποτελεί το βασικό μέσο κοινωνικής προσαρμογής», κατέληξε στην εισήγησή της η κα Μπίζιου.
